Helsinki, son 12 ayda tek bir trafik kaynaklı ölüm bile kaydetmeyerek büyük bir başarı elde etti. Kent polis ve yetkilileri bu istatistiğin olağanüstü olduğunu vurguluyor. Türkiye’de ise bu tür ölüm haberi maalesef rutin.
Bu başarı, sadece trafik güvenliği değil; insanların canı ve haklarına duyulan saygının da göstergesi. Trafikte güvenli yolculuk, tüketicilerin kamu hizmetlerinden sağlıklı bir şekilde faydalanması anlamına gelir.
Helsinki’nin başarısı, "Vision Zero" yaklaşımının bir meyvesi . Bu yaklaşımda:
Hız sınırları şehir merkezlerinde 50 km/s yerine 30 km/s’e düşürüldü.
Sokaklar daraltıldı, ağaçlandırıldı; sürücünün dikkatini azaltarak hızını düşüren bir tasarım benimsendi.
Yayalar ve bisiklet kullanıcıları için güvenli altyapı geliştirildi, 1.500 km bisiklet yolu inşa edildi.
70 yeni trafik kamerası ve sıkı denetimlerle hız kontrolleri artırıldı.
Toplu taşıma yaygın ve kaliteli; bu da özel araç kullanımını düşürerek trafiği hafifletti.
Türkiye'de hız ihlalleri, emniyet kemeri kullanımının düşük oranı, altyapı eksiklikleri ve trafik eğitimi yetersizliği gibi faktörler hâlâ ağır hasar veriyor. Trafik güvenliği, hem vatandaşın hem de yöneticilerin önceliğinde olmalı.
Güvenli hizmet alma hakkı: Taksi, toplu taşıma, özel araç kiralama gibi hizmetlerde güvenlik beklentisi.
Araç donanımı ve bakım: Aracın güvenlik testlerinden geçmesi, lastik, fren vb. sistemlerin kontrolü.
Şikâyet hakkı: Trafik ihlallerini ilgili kurumlara bildirme sorumluluğu.
Sözleşmeli kiracı/taşıyıcı (örneğin okul servisleri): Yükümlülüklerin net tanımlanması önemli.
Yaya ve yolcu hakları: Yollarda görülebilirlik, sinyalizasyon ve altyapı desteği sağlanmalı.
Yerel yönetimlerle iletişime geçin; aynı uygulamaları talep edin.
Trafik güvenliği ve “Vision Zero” farkındalığı oluşturacak projelerde yer alın.
Çocuklarınıza trafik eğitimi verin; davranışı erken yaşta şekillendirin.
Sivil toplum ve medya yolu ile kamuoyu baskısı oluşturun.
Helsinki örneği, sıfır trafik ölümünün kararlılıkla mümkün olduğunu gösteriyor. Trafikte biz de bu hakkı talep edebiliriz. Tüketici hakları sadece satın alma davranışıyla sınırlı kalmamalı; yaşama hakkının güvenle korunmasını de içermeli.